Stanisław Wyspiański (1869-1907)
Motyw zimowy (Zamki na lodzie, gwiazdy we wodzie, Pałac zimowy), 1905
Zakup, 1958
imnk
miniaturka

technika / materiał: pastel, karton

wymiary: 86,5x139,5

oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. na odwrocie: St. Wyspiański Luty 1905

opis: Ta niemal abstrakcyjna, białobłękitna kompozycja jest odrealnionym widokiem przerębla. Krawędzie przełamanej tafli, spiętrzone bryły lodu i oszronione rośliny tworzą ostre zarysy i iglaste kształty odbijające się w ciemnobłękitnym lustrze wody, wywołując wrażenie wizyjnego zamku w fantastycznej, lodowej krainie. Koncepcja dzieła powstała prawdopodobnie jeszcze w 1897 roku. Wyspiański pisał wówczas w liście do Lucjana Rydla: „Tymczasem zacząłem Zamki na lodzie / gwiazdy we wodzie szkicować na dobre i znowu całą forsę [w znaczeniu: siłę – W.M.] przenoszę w ten obraz, całą forsę fantazji, żeby z niego znów wydobyć to, co chcę, i co jest w tem dwuwierszu, który będzie obrazu tytułem”. Artysta ukończył wówczas inną niesamowitą wizję inspirowaną widokiem natury – Skarby Sezamu. Później powstała jeszcze w tej serii Topiel. Lubił zagłębiać się wyobraźnią w dziki świat przyrody. Twierdził, że można w nim odnaleźć cudowności. Transponując realne motywy w fantasmagoryczne wizje, docierał jakby do pierwotności natury, jej potęgi i tajemnic, odkrywając zarazem zachwyt i lęki, jakie zawsze budziła w człowieku. Zamki na lodzie / gwiazdy we wodzie, znane także jako Pałac zimowy, Wyspiański ukończył ostatecznie wiele lat później. Ale nawet wtedy, w 1905 roku, obraz zwracał uwagę niezwykłością i nowatorstwem formy.

Wacława Milewska



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: A to Polska właśnie >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>