wymiary: 48,5x34x22
oznaczenie autorskie: Sygn. na podstawie: W. Szymanowski
opis: Rzeźba ukazuje bosonogą wieśniaczkę z tobołkiem na plecach, pochyloną pod jego ciężarem, idącą pod wiatr i z trudem pokonującą silny opór powietrza. Z końcem XIX wieku zarówno w rzeźbie, jak i w malarstwie tematyka ludowa stanowiła wyraz zainteresowania wsią w nowym aspekcie, który akcentował podmiotowość jej mieszkańców, dostrzegając surowe piękno ich życia, pracy i obyczajów, a także ich plemienną i polityczną siłę. Pozornie banalny motyw nabrał w dziele Szymanowskiego istotnych, symbolicznych znaczeń.
Wiatr to jeden z czterech kosmicznych żywiołów, uważany we wszystkich religiach za siłę sprawczą w tworzeniu i porządkowaniu świata, utożsamiany z życiem, boskim tchnieniem. Niewidzialny, odczuwany w gwałtownych podmuchach, nieuchwytny i nieprzewidywalny, posiadający niezwykłą moc przynależy do sfery sacrum. Jest żywiołem męskim, zapładniającym. Panujące w okresie Młodej Polski przekonania panteistyczne sprawiały, że w naturze (której częścią jest człowiek) i w żywiołach widziano obecność samego Boga. W sztuce amorficzny wiatr wyobrażalny jest jedynie za pomocą „wcieleń”, obrazowania wywoływanych przez niego wrażeń dotykowych i słuchowych czy skutków fizycznych. Szymanowski także zastosował taki ekwiwalent wizualny. Zderzył dwie potęgi – kosmiczny żywioł wiatru i silnie związany z naturą etniczny żywioł chłopski, pierwiastek męski i żeński (telluryczny, utożsamiany z ziemią i płodnością), zamykając w statuetce ideę odwiecznego, ciągle odradzającego się porządku świata.
Wacława Milewska
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1
klucz: A to Polska właśnie >>>