Jacek Malczewski (1854-1929)
Nike Legionów, 1916
Zakup, 1988
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, dykta

wymiary: 196x99

oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. I.d.: J Malczewski/1916

opis: Nike to wywodząca się z mitologii greckiej bogini zwycięstwa. Przedstawiana była jako młoda kobieta ze skrzydłami, z wieńcem albo gałązką palmową w ręku. Jacek Malczewski, miłośnik antyku, wprowadził tę postać do wielu obrazów malowanych w latach I wojny światowej. Większość z nich poświęcił Legionom Polskim, ochotniczej formacji utworzonej w Krakowie w 1914 roku u boku armii austro-węgierskiej, do walki przeciwko Rosji. Legiony, choć liczebnie niewielkie, stanowiły namiastkę polskiego wojska, reprezentowały naród i jego interesy w toczącej się wojnie. Artysta był gorącym zwolennikiem Legionów Polskich. W dziełach odnoszących się do walki legionistów, rozwinął romantyczną, mesjanistyczną symbolikę „odrodzenia przez śmierć”. Zakładała ona konieczność ofiary krwi, daniny życia, by Polska mogła „zmartwychwstać”. Obraz ukazuje boginię, która sfrunęła z przestworzy, by nagrodzić gałązką palmy poległego legionistę. W węzełku na plecach ma jeszcze całe naręcze palm, którymi obdzieli innych poległych. Gest bogini jest jakby magicznym sygnałem rozpoczynającym misterium, które rozgrywa się w tle obrazu. Na rozległym pobojowisku polegli współtowarzysze martwego żołnierza dostępują wniebowzięcia na anielskich skrzydłach. Śmierć jest tu więc kluczem do podwójnego zmartwychwstania – ojczyzny w płaszczyźnie politycznej i jej zbawców w wymiarze metafizycznym. Dla wyrażenia tej idei artysta połączył antyczną mitologię z symboliką chrześcijańską. 

Wacława Milewska



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: A to Polska właśnie >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>