Leon Wyczółkowski (1852-1936)
Czarny Staw nad Morskim Okiem, 1906
Dar Feliksa Jasieńskiego, 1920
imnk
miniaturka

technika / materiał: olej, płótno

wymiary: 80x100

oznaczenie autorskie: Sygn. i dat. I.g.: L Wyczołkowski 1906

opis: Jednym z największych osiągnięć malarstwa polskiego modernizmu była twórczość Leona Wyczółkowskiego poświęcona Tatrom. Początkowo góry pojawiały się w obrazach noszących podteksty narodowo-mitologiczne związane z nadziejami na odzyskanie niepodległości. Po tych śmiałych kolorystycznie i pogłębionych symbolistycznie utworach, artysta wypracował oryginalny, syntetyczny styl obrazowania, w którym widoczne sa wpływy estetyki japońskiej. Do takich utworów zaliczyć można Czarny Staw nad Morskim Okiem.

Dalekowschodnie inspiracje widoczne są tu nie tylko w strefowej budowie obrazu, fragmentaryczności ujęcia, konstruowaniu kompozycji przy udziale diagonali i kontrdiagonali oraz zastosowaniu lokalnego kolorytu. Pokrewieństwa sięgają głębiej. Pejzaż, oddziałujący skupioną ekspresją połączoną z kontemplacyjnym wyrazem, podobnie jak u japońskich mistrzów, stanowi odniesienie do całej natury i jej transcendentalnego wymiaru.

Istotny udział w strukturze obrazu i jego wyrazie ma światło – zarówno to, przeniesione z natury, przedwieczorne i nieostre, odrealniające mroczny pejzaż, jak i to drgające na fakturze płótna, czyniące przedstawienie zatartym i migotliwym. 

Pozbawiony anegdoty syntetyczny widok ujawnia pełen podziwu stosunek artysty do natury surowej i archaicznej, prawdziwie wolnej i nietkniętej oddziaływaniem człowieka. To bezpośrednie i głębokie odczucie przyrody oraz umiejętność użycia trafnego ekwiwalentu plastycznego dało w efekcie dzieło sugestywne, pełne napięcia i siły wyrazu, sytuujące się w sąsiedztwie protoekspresjonizmu.


Krystyna Kulig-Janarek



ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XX wieku,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Koniec wieku >>>

© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>