technika / materiał: olej, płótno
wymiary: 58 × 73 cm
opis: Pełen poetyckiego nastroju nocny krajobraz, którego jedynym „bohaterem” stała się uśpiona natura, stanowi jedno z pierwszych dzieł Chełmońskiego pozbawionych obecności człowieka. Oszczędnie zbudowana kompozycja została znakomicie scharakteryzowana przez malarza i krytyka Stanisława Witkiewicza, prywatnie przyjaciela artysty i gorącego propagatora jego talentu: „Niebo gwiaździste, oddzielone w dali ciemną, wąską smugą lądu od wód jeziora; cisza i spokój. Ton obrazu doskonały. Astronomowie twierdzą, że takich konstelacyj, jakie są w tym obrazie, nie ma na niebie rzeczywistym, że to na chybił trafił narzucone punkciki – jest to zarzut, nie dotyczący artystycznej wartości obrazu. Prawda w sztuce nie zależy od prawdziwości sytuacji przedstawionej – niebo Chełmońskiego z całym swoim nieporządkiem astronomicznym jest zupełnie prawdziwe”.
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
Sukiennice, Rynek Główny 1/3
klucz: Realizm, polski impresjonizm, początki symbolizmu >>>
wymiary: 58 × 73 cm
opis: Pełen poetyckiego nastroju nocny krajobraz, którego jedynym „bohaterem” stała się uśpiona natura, stanowi jedno z pierwszych dzieł Chełmońskiego pozbawionych obecności człowieka. Oszczędnie zbudowana kompozycja została znakomicie scharakteryzowana przez malarza i krytyka Stanisława Witkiewicza, prywatnie przyjaciela artysty i gorącego propagatora jego talentu: „Niebo gwiaździste, oddzielone w dali ciemną, wąską smugą lądu od wód jeziora; cisza i spokój. Ton obrazu doskonały. Astronomowie twierdzą, że takich konstelacyj, jakie są w tym obrazie, nie ma na niebie rzeczywistym, że to na chybił trafił narzucone punkciki – jest to zarzut, nie dotyczący artystycznej wartości obrazu. Prawda w sztuce nie zależy od prawdziwości sytuacji przedstawionej – niebo Chełmońskiego z całym swoim nieporządkiem astronomicznym jest zupełnie prawdziwe”.
Noc gwiaździstą wraz z trzema innymi obrazami, wśród których znajdowała się m.in. Droga w lesie, Chełmoński posłał na wystawę w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Jury Zachęty w atmosferze gwałtownych sporów odrzuciło trzy obrazy, akceptując jedynie Drogę w lesie. Pozostałe, budzące kontrowersje kompozycje Chełmoński wystawił ostatecznie w prywatnym Salonie Aleksandra Krywulta. Noc gwiaździsta pojawiła się jednak w salach wystawowych Zachęty kilka lat później, w roku 1890, na pierwszej retrospektywnej wystawie artysty.
Aleksandra Krypczyk
ekspozycja: Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach,
Sukiennice, Rynek Główny 1/3
klucz: Realizm, polski impresjonizm, początki symbolizmu >>>