Wodzowie naczelni powstania listopadowego, 1831 r.
imnk
opis:

1. Mundur generała dywizji po Janie Weyssenhoffie
Polska, 1825-1830 r.
Depozyt Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

2. Para wysokich butów z prawidłami do munduru adiutanta generała jazdy
Polska, sygnatura „Nr.1365 Walter et Heyn w Warszawie ul. Senatorska Nr.168”, 
1815-1831 r.
Dar Leona i Stanisława Czajkowskich, 1911 r.

3. Frak mundurowy adiutanta generała jazdy 
Polska, 1822-1831 r.
Dar Hugona Wróblewskiego, 1892 r.

4. Naramienniki generała dywizji
Polska, 1815-1831 r.

5. Kaseta z parą pistoletów z zamkiem kapiszonowym podarowana przez generała Lafayette’a generałowi Józefowi Chłopickiemu w 1830 roku
Paryż, rusznikarz Jean Le Page, ok. 1830 r.
Lufa gwintowana, kaliber: 13 mm

6. Szabla z pochwą po generale Janie Zygmuncie Skrzyneckim
Francja, po 1831 r.
Dar B. Starzeńskiej z kolekcji im. Bronisława Starzeńskiego, 1909 r.
Szabla pochodzi z czasu służby Skrzyneckiego w randze generała dywizji wojsk belgijskich.
Na głowni napis w j. francuskim: „Hołd Ofiarowany Walecznemu Generałowi Naczelnikowi Janowi Skrzyneckiemu Jako Świadectwo Najwyższego Podziwu Dla Odwagi, Stałości. Bohaterskie I Szlachetne Poświęcenie Się Nieśmiertelnego Narodu Polskiego I Dostojnego Generała, Przez Sir Henry"

7. Naramienniki naczelnego wodza po generale Janie Skrzyneckim
Polska, 1831 r.
Dar Bronisława Starzeńskiego, 1909 r.

8. Naramienniki naczelnego wodza po generale Janie Skrzyneckim
Polska, 1831 r.
Dar Bronisława Starzeńskiego, 1909 r. 

9. Szabla kawaleryjska z pochwą po generale Janie Skrzyneckim
Belgia, po 1831 r.
Dar Bronisława Starzeńskiego, 1909 r.

10. Sznury naramienne oficera sztabu
Polska, 1815-1831 r.
Dar Henryka Steckiego, 1911 r.

11. Pistolet z zamkiem skałkowym po generale Janie Skrzyneckim
Niemcy, sygnatura „Bocker & Hilger A Remscheid”, ok. 1820 r.
Lufa gwintowana, kaliber: 14 mm

12. Szabla polska „batorówka” z pochwą należąca do generała Jana Skrzyneckiego
Polska, głownia XVIII w., oprawa XIX w.
Dar Bronisława Starzeńskiego, 1909 r.
Po zewnętrznej stronie głowni nabijany złotem napis: „Naczelnemu Wodzowi Janowi Skrzyneckiemu Legija Nadwiślańska"


ekspozycja: Galeria „Broń i Barwa w Polsce”,
Gmach Główny, al. 3 Maja 1


klucz: Mundur wojskowy i cywilny <<<

Należąca do Muzeum Narodowego w Krakowie kolekcja mundurów i efektów z wieków od XVIII do XX, druga co do wielkości i rangi w Polsce, zawiera unikatowe przykłady polskiego umundurowania z XVIII i XIX wieku. Najstarszym elementem umundurowania wojsk polskich w kolekcji jest czapka grenadiera Gwardii Pieszej Litewskiej z 1732 roku. Muzeum jest w posiadaniu także jedynego zachowanego munduru generalskiego Kawalerii Narodowej z XVIII wieku, który należał do Benedykta Kołyszki. XIX-wieczne umundurowanie reprezentuje m.in. mundur generała armii Księstwa Warszawskiego po Franciszku Paszkowskim, do którego należał też mundur szambelański księcia warszawskiego Fryderyka Augusta. Nie mniej ciekawym zabytkiem jest mundur oficera szwoleżerów Gwardii Cesarza Napoleona I, a także mundur oficera 2. Pułku Ułanów Królestwa Kongresowego. Z tego okresu pochodzi również szereg kurtek mundurowych, czapek, kaszkietów, naramienników, ryngrafów, ładownic i innych. Unikatowa, choć nieprzyciągająca uwagi widzów, jest pochodząca z okresu Królestwa Kongresowego para wysokich butów z prawidłami do munduru adiutanta generała jazdy oraz para naramienników z 1831 roku oficera artylerii konnej po Konstantym Ordonie, bohaterze uwiecznionym przez Adama Mickiewicza w "Reducie Ordona". 

Obok munduru polskiego w zbiorach znajdują się XIX-wieczne mundury wojskowe i efekty państw europejskich: Francji, Prus, Rosji, Austrii i Watykanu. Wśród nich wyróżniają się: kompletny francuski mundur markietanki z czasów III Cesarstwa i dołman należący do Henryka Dembińskiego, wodza naczelnego powstania węgierskiego z 1849 roku. 

Osobną grupę tworzą polskie i europejskie mundury cywilne, z unikalnymi frakami senatorów Królestwa Kongresowego, władz Wolnego Miasta Krakowa, służby dyplomatycznej austriackiej i polskiej, oraz umundurowanie Kawalera Maltańskiego z lat 20. XX wieku. 

Kolekcja umundurowania z XX wieku jest nieco skromniejsza, niemniej są w niej bardzo rzadkie obiekty, jak czapki i kurtki ułańskie pułków Legionów Polskich, elementy umundurowania z okresu wojny polsko-bolszewickiej, dwudziestolecia międzywojennego oraz wyjątkowy zbiór projektów stopni wojskowych na kołnierze i naramienniki dla I i II Brygady Legionów Polskich oraz Polskiej Siły Zbrojnej z lat 1914–1917. Jest to jedyny tego typu zespół zachowany w muzeach polskich, stanowiący niezmiernie ważne źródło do dziejów tych formacji, a pochodzący z daru Naczelnego Komitetu Narodowego w 1920 roku. Kontynuacją kolekcji są mundury z okresu II wojny światowej oraz powojenne, używane do końca XX wieku. 

Piotr Wilkosz




© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>