Pałasz dragoński z wytrawionym na głowni początkiem Ewangelii wg św. Jana, Polska, XVIII w., oprawa początek XIX w.
Zakup, 1960 r.
imnk

Broń biała

Buzdygan pozłocisty po hetmanie Stanisławie JabłonowskimBuzdygan rotmistrzowski po rodzinie PotockichKarabela - detalKoncerz - detalMiecz dwuręczny katów krakowskichPałasz dragoński z wytrawionym na głowni początkiem Ewangelii wg św. JanaPałasz polsko-saskiPolska szabla husarska z pochwąPowstanie styczniowe 1863 rokuTasak myśliwski z głownią kalendarzową

Należąca do Muzeum Narodowego w Krakowie kolekcja polskiej i europejskiej broni białej obejmuje blisko pół tysiąca egzemplarzy zabytkowych mieczy, szabel, karabel, rapierów, szpad, kordelasów i bagnetów. Najstarsze są miecze z epoki brązu, celtycki i rzymski, oraz wczesnośredniowieczne miecze rycerskie odnalezione na terenach Polski, m.in. w Reczynie (datowany na XII wiek) oraz w Michrowie (datowany na pierwszą połowę XIV wieku). Unikatowe są miecze katowskie z XV–XVII wieku, wśród nich miecz katów krakowskich z XV wieku, którym według podania miał zostać ścięty słynny buntownik Samuel Zborowski. Za najcenniejsze w zbiorze uważa się, niezwykle rzadkie, polskie szable i karabele z wieków od XVI do XX. Wśród nich wyróżnia się zespół XVII-wiecznych szabel węgiersko-polskich i husarskich, sławnych „zygmuntówek” i „batorówek”, XVIII- i XIX-wiecznych karabel noszonych do stroju narodowego, szabel używanych w powstaniach narodowowyzwoleńczych i w Legionach Polskich oraz upamiętniających ważne wydarzenia historyczne. Niezmiernie cenne są szable należące niegdyś do wybitnych postaci historycznych, na przykład pamiątkowa szabla z poselstwa do Turcji w 1713 roku po Stanisławie Chomentowskim, szabla generała Piotra Jaźwińskiego, której używał w insurekcji kościuszkowskiej, szable pamiątkowe po generale Janie Skrzyneckim z okresu powstania listopadowego i służby generała w armii belgijskiej oraz szabla po generale Henryku Dembińskim z okresu wyprawy na Litwę w maju 1831 roku. Wśród polskich szpad najcenniejsze są z pewnością te związane ze znanymi postaciami historycznymi – generałami Franciszkiem Paszkowskim, Józefem Chłopickim i Janem Skrzyneckim. Cennymi cracovianami są karabele i szabla z warsztatu Ignacego Höfelmajera, XIX-wiecznego szabelnika i rusznikarza mającego swój skład w Sukiennicach. Broń europejska reprezentowana jest m.in. przez liczny zbiór rapierów, sztyletów lewaków, schiavon weneckich, pałaszy szkockich oraz szpad. Liczna jest też broń myśliwska, m.in. kordelasy i noże – z niezwykle cennym tasakiem z głownią, na której wytrawiono kalendarz na rok 1528. Zbiór uzupełniają nieliczne bagnety. Na bogatą kolekcję broni drzewcowej i obuchowej składają się halabardy, piki, szpontony, partyzany oraz wspaniałe polskie buzdygany bojowe i paradne, wśród których wyróżnia się wyjątkowy, szczerozłoty buzdygan po hetmanie Stanisławie Jabłonowskim. 

Piotr Wilkosz


© 2010 Muzeum Narodowe w Krakowie
design & concept: creator.pl
>